GPS là gì? Glonass là gì? Có thể bạn từng nghe qua hệ thống định vị toàn cầu Gps hoặc các hệ thống định vị khác như Glonass, Galileo, Bắc Đẩu, IRNSS, QZSS . Vậy những hệ thống định vị toàn cầu này là gì và chúng được dùng để làm gì? Tại sao lại có nhiều hệ thống định vị như thế trên thế giới? Hãy để ngôi nhà kiến thức giải đáp thắc mắc này giúp bạn nhé.
Có thể bạn quan tâm: Dịch vụ www là gì – Hacker là gì
Hệ thống định vị toàn cầu là gì, dùng để làm gì?
Hệ thống định vị toàn cầu là tên gọi chung các hệ thống định vị trên thế giới hiện nay. Hệ thống định vị toàn cầu có tên tiếng Anh là Global Navigation Satellite System thường được viết tắt là GNSS.
Hiện nay, các hệ thống định vị trên thế giới hiện nay gồm có: Gps của Mỹ, Glonass của Nga, Galileo của Châu Âu, IRNSS của Ấn Độ, Bắc Đẩu hay còn gọi là Beidou của Trung Quốc), QZSS của Nhật Bản.
Hệ thống định vị được dùng cho các mục đích sau: định vị trên xe hơi, định vị điều hướng máy bay, tàu thuyền, leo núi, không gian vũ trụ, xác định vị trí để dẫn đường… Ngoài ra việc các nước phát triển hệ thống định vị toàn cầu như thế không chỉ phục vụ cho mục đích dân sự nói trên mà còn cho các mục đích quân sự.
Chẳng hạn định vị tọa độ của địch, xác định tọa độ để thả bom công kích này nọ. Khi chiến tranh nếu mà xảy ra, nếu bạn lệ thuộc về hệ thống định vị của nước nào đó, chẳng may họ cố tình tắt không để bạn sử dụng thì coi như tiêu rồi.
Do đó hầu như các nước lớn, có tiềm lực quân sự điều phát triển hệ thống định vị riêng của mình ngoài mục đích phục vụ dân sự còn để cho việc quốc phòng quân sự để không lệ thuộc vào bất kỳ hệ thống của một nước nào cả.
Hệ thống định vị toàn cầu ngày nay được dùng cho nhiều mục đích khác nhau. Từ chỉ dẫn đường đi cho tới xác định vị trí. Trên các mẫu xe tự lái, giúp những người mù đường có thể đi lại dễ dàng nhờ luôn định dạng vị trí trên bản đồ.
Giả định những hệ thống mà đồng loạt gặp trục trặc thì đảm bảo thế giới sẽ hỗn loạn ngay vì rất nhiều hệ thống, con người đang sử dụng làm việc liên quan, dính dáng tới nó.
Mà khi nhắc đến hệ thống định vị toàn cầu thì đa số chúng ta sẽ nghĩ ngay đến GPS. Vậy GPS là gì? GPS là của nước nào? Tại sao nó lại được dùng phổ biến như thế? Hãy cùng tìm hiểu tiếp về GPS là gì ở bên dưới nhé.
GPS là gì?
GPS là hệ thống định vị toàn cầu do Mỹ phát triển và vận hành. GPS chính là viết tắt từ Global Positioning System. Hệ thống này được phát triển vào năm 1978, tên trước đây của nó là Navstar
Nó là một hệ thống bao gồm rất nhiều các vệ tinh. Từ lúc ra đời cho đến nay đã có 69 vệ tinh được phóng lên. Nhưng hiện nay, số lượng vệ tinh hoạt động chỉ còn 30 vệ tinh. Hai vệ tinh đang được thử nghiệm hoặc dùng để dự phòng thay thế các vệ tinh bị hư hỏng.
Một vệ tinh ở tình trạng không hoạt động tốt. Số lượng vệ tinh đã bị thay thế hoặc không còn hoạt động nữa là 34. Và có 2 vệ tinh thất bại trong khi phóng lên vũ trụ.
Sự ra đời của Gps ban đầu nhầm phục vụ cho quân sự. Sau này được mở rộng để sử dụng cho thiết bị dân sự. Điều hướng dẫn đường trên toàn cầu. Chính nhờ sự chính xác trong việc định vị vị trí của mình nên có nhiều thiết bị tích hợp Gps.
Phổ biến nhất là điện thoại, vì để bản đồ trên điện thoại có thể xác định chính xác vị trí người sử dụng đang ở cần phải sử dụng định vị. Nên hầu như điện thoại có sử dụng được bản đồ đều có định vị Gps trên thiết bị đó cả.
Điều này khiến Gps ngày càng trở nên phổ biến, càng nhiều người biết tới. Ở Việt Nam hầu như khi nhắc Gps ai cũng đều biết đó như hệ thống định vị toàn cầu mà không biết còn có các hệ thống định vị của các nước khác.
Gps thì sử dụng vệ tinh để định vị trí. Cụ thể để xác định được vị trí của bạn cần phải có 4 vệ tinh. Và để nhận đủ 4 vệ tinh cần tốn thời gian. Đôi khi không xác định được do bị cản trở. Nên do đó có sự phát triển A-Gps trên các thiết bị cầm tay như điện thoại di động, máy tính bảng, thiết bị định vị cầm tay một phiên bản nâng cấp của Gps.
Vậy A-Gps có ưu điểm gì? A-Gps có những ưu điểm sau đây. Định vị cực nhanh, không lo bị các vật cản trở sóng vệ tinh. Bằng cách truyền dữ liệu đến các trạm trung gian. Từ đó có tính khoảng cách từ vị trí truyền dữ liệu đến các trạm trung gian.
Có thể xác định vị vị trí nhanh chóng. Tuy nhiên để định vị A-Gps thiết bị bắt buộc phải truyền dữ liệu nền buộc phải dùng wifi, gprs, 2g, 3g, 4g,… Đây cũng là nhược điểm vì không có mạng thì không định vị được. Bản thân tác giả vẫn thích Gps cổ điển hơn vì ra ngoài trời, lựa nơi thông thoáng là có thể định vị được.
Video giải thích về GPS và cách hoạt động của GPS:
GLONASS là gì?
Glonass là hệ thống định vị toàn cầu do Xô Viết trước đây phát triển, giờ là Xô Viết đã tan rã nên chỉ còn là Nga.
Glonass có tên đầy đủ là Globalnaya navigatsionnaya sputnikovaya sistema hoặc GLObal NAvigation Satellite System
Mục đích rõ ràng là Nga không muốn bị lệ thuộc vào Gps của Mỹ. Tất nhiên rồi, 2 nước đối chọi nhau suốt mà thì làm sao để mình lệ thuộc đối phương được.
Tuy gọi là đối trọng của Gps nhưng thực ra hệ thống Glonass của Nga có số lượng hoạt động ít so với Gps. Cụ thể hiện nay có 24 vệ tinh Glonass đang hoạt động so với 30 của Gps. Tổng cộng đã có 132 vệ tinh được phóng lên.
Nhưng đã có 12 vệ tinh thất bại khi phóng lên. Số vệ tinh không còn hoạt động đã cho về hưu là 92 cái và phóng lên như không sử dụng được là 4 cái.
Hiện nay hầu như các điện thoại thông minh(smartphone) đều có tích hợp Glonass kèm với Gps để tận dụng hết khả năng định vị của 2 hệ thống. Hệ thống nào định vị gặp trục trặc thì sử dụng hệ thống định vị còn lại để định vị.
Galileo là gì?
Galileo đây là tên hệ thống định vị do Châu Âu phát triển. Được lấy theo tên của nhà thiên văn học, vật lý học, triết học người Ý Galileo. Người với câu nói nổi tiếng rằng trái đất quay quanh mặt trời vào thời điểm mà tất cả mọi người đều tin trái đất mới là trung tâm và mặt trời, mặt trăng hay các hành tinh khác để phải quay quanh trái đất.
Hệ thống định vị Galieleo được lập ra để nhầm không phụ thuộc vào Gps của Mỹ và Glonass của Nga. Đây là hệ thống miễn phí phục vụ tất cả mọi người. Hệ thống định vị này dự kiến sẽ hoạt động vào năm 2019.
Vào thời điểm mình sửa lại bài viết này. Thì hệ thống này đã hoạt động với tổng cộng 22 vệ tinh đang hoạt động. Chỉ sau các hệ thống định vị: GPS, Beidou, Glonass mà thôi.
Video về hệ thống định vị Galileo và cách thức hoạt động
https://youtu.be/6oEcc58tEiA
Hiện nay vào năm 2020 hệ thống định vị Galileo đã có trên tỷ người dùng.
Hệ thống định vị Bắc Đẩu Beidou là gì?
Beidou tên gọi tiếng Việt là Bắc Đẩu đây là hệ thống định vị do Trung Quốc phát triển. Để phục vụ họ, giống như các hệ thống khác. Lý do ra đời để tránh lệ thuộc vào một hệ thống định vị của một nước nào. Ngoài ra Trung Quốc còn dự định sẽ phát triển hệ thống định vị toàn cầu Compass vào năm 2020.
Tuy nhiên hiện nay hệ thống này chưa phủ khắp toàn cầu. Hiện nay nhiều điện thoại xuất xứ từ Trung Quốc đã có tích hợp hệ thống định vị Beidou này. Các hãng điện thoại Trung Quốc ở đây có thể kể đến như Xiaomi, Oppo, Huawei,…. Tất nhiên không phải dòng nào có cũng nhé. Không mất công lại bảo mình chém gió.
Video về hệ thống định vị Bắc Đẩu Beidou của Trung Quốc
Ngoài ra còn có các hệ thống định vị của Nhật Bản là QZSS và Ấn Độ là IRNSS.
QZSS là gì?
QZSS là hệ thống định vị của Nhật Bản. QZSS là viết tắt của từ Quasi-Zenith Satellite System. Bạn nào quan tâm về hệ thống định vị này có thể xem thông tin ở đây:
https://en.wikipedia.org/wiki/Quasi-Zenith_Satellite_System
Nhìn qua thì chưa thấy đủ sức đối đầu với các hệ thống định vị mình kể trên vì hiện nay mới có 4 vệ tinh hoạt động mà thôi. Có lẽ theo đánh giá cá nhân của mình, hệ thống này của Nhật họ làm ra chủ yếu để phục vụ cho chính họ mà thôi. Chứ hiện tại họ chưa có ý định mở rộng ra để cho người dùng toàn cầu có thể sử dụng hệ thống định vị của họ.
Nếu bạn quan tâm hơn về QZSS thì hãy vào đây để xem video nhé. Do họ không cung cấp mã nhúng video nên mình không thể cho video hiển thị luôn trong bài được.
https://nettv.gov-online.go.jp/eng/prg/prg5309.html
IRNSS là gì?
IRNSS là hệ thống định vị của Ấn Độ. IRNSS là viết tắt từ Indian Regional Navigation Satellite System. Xét về số lượng vệ tinh đang hoạt động thì có 7 cái. Hệ thống định vị IRNSS của Ấn Độ này hơn nhiều so với hệ thống định vị QZSS của Nhật Bản.
Tuy nhiên nếu so sánh với các hệ thống định vị toàn cầu khác như GPS, Glonass, Galileo, Beidou thì số lượng vệ tinh đang hoạt động của IRNSS còn kém xa.
https://en.wikipedia.org/wiki/Indian_Regional_Navigation_Satellite_System
Video về hệ thống định vị IRNSS
Kết luận tuy có nhiều hệ thống định vị trong bài viết. Nhưng hiện nay thì chỉ có 4 hệ thống định vị toàn cầu đang cung cấp là Gps, Glonass, Beidou, Galileo. Các hệ thống còn lại đang trong quá trình hoàn thiện hoặc chỉ phục vụ một khu vực, một đất nước nào đó mà thôi.
Có lẽ tương lai, vì những mục đích khác nhau sẽ xuất hiện thêm những hệ thống khác nữa. Nhưng hiện nay, sự thống trị của Gps là vẫn chưa thể có hệ thống định vị nào soán ngôi được cả.
Cám ơn các bạn đã dành thời gian đọc bài Hệ thống định vị toàn cầu Gps – Glonass – Galileo – Beidou là gì?. Hy vọng bài viết đã giúp bạn tìm hiểu về các hệ thống định vị hiện có trên thế giới. Hẹn gặp lại các bạn ở một bài viết khác nhé.
Bài viết được viết và tham khảo, chọn lọc nội dung dựa vào nguồn từ
https://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_(satellite_navigation)
Cám ơn tác giả, bài viết rất bổ ích và cần thiết 🙂