Tết Đoan Ngọ là gì, tại sao nó là một dịp lễ lớn của Á Đông. Nó còn có tên dân gian là Tết giữa năm. Đoan Ngọ là một tiết âm lịch dành cho người làm nông tại vùng Đông Á. Vậy Tết Đoan Ngọ là gì, hãy cùng ngôi nhà kiến thức tìm hiểu qua bài viết này nhé.
Có thể bạn quan tâm: Ngày của Cha là ngày gì – Tết Trung Thu là ngày Tết gì
Tết đoan ngọ là gì?
Tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5 là ngày lễ truyền thống của các nước vùng Đông Á và Đông Nam Á như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc (bao gồm cả Triều Tiên). Thời gian diễn ra là vào ngày 5 tháng 5 âm lịch, nghĩa là lịch theo chu kỳ mặt trăng. Về thời gian cúng mỗi nơi khác nhau, sáng sớm và giữa trưa là thời gian cúng phổ biến.
Đoan ngọ được giải thích theo tiếng Hán nghĩa là mở ra, ý của chữ này ám chi việc đây là lúc đất trời mở ra, giao hòa và cũng là thời điểm chuyển mùa. Ngọ nghĩa là giờ được diễn ra thời gian cúng bái, theo đồng hồ hiện đại là vào lúc 12h trưa trong này.
Mỗi nước có một cách diễn giải riêng về nguồn gốc của ngày này.
- Trung Quốc có truyền thuyết Khuất Nguyên. Khuất Nguyên là vị quan liêm chính vì lo cho nước nhà mà tự vẫn. Dân thương mến nên làm lễ cúng hằng năm.
- Việt Nam coi ngày mùng 5 tháng 5 là ngày giỗ mẹ Âu Cơ và cũng được coi là ngày giết sâu bọ với truyền thuyết Đôi Truân. Tại Việt Nam, khí hậu nhiệt đới nên thời điểm này có mưa nên sâu bọ nở rộ, vì thế đó cũng là lý do cho truyền thuyết Đôi Truân ra đời. Thậm chí, Đoan Ngọ cũng có thể là một từ đọc chại đi của tên Đôi Truân.
- Hàn Quốc không thấy nói về nguồn gốc Tết này. Nhưng lại là nước đầu tiên đăng ký di sản văn hóa phi vật thể với lễ này.
Tết Đoan Ngọ tiếng Anh là gì?
Có 2 cách dịch thường dùng, nhưng ít ai nói tới trong tiếng Anh. Hai cách dịch như sau:
- Nói về tính chất theo âm lịch đây là Tết giữa năm thì có câu: Mid-year Festival
- Nói về thời gian diễn ra thì có khá nhiều như: the start/straight/middle/righteousness/just at noon Festival.
- Tiếng Anh Hán thì có chữ Duan Wu.
Tết Đoan Ngọ sẽ diễn ra vào ngày nào trong năm
- Tết Đoan Ngọ 2023 sẽ vào ngày 22/06/2023
- Tết Đoan Ngọ 2024 sẽ vào ngày 10/06/2024
- Tết Đoan Ngọ 2025 sẽ vào ngày 31/05/2025
- Tết Đoan Ngọ 2026 sẽ vào ngày 19/06/2026
- Tết Đoan Ngọ 2027 sẽ vào ngày 09/06/2027
- Tết Đoan Ngọ 2028 sẽ vào ngày 27/06/2028
- Tết Đoan Ngọ 2029 sẽ vào ngày 16/06/2029
- Tết Đoan Ngọ 2030 sẽ vào ngày 05/06/2030
Hoạt động chính của ngày tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5
- Ăn bánh tro hay bánh gio để giết sâu bọ
- Lễ hội xếp hình trái cây nghệ thuật, đây là hoạt động được KDL Suối Tiên tổ chức hàng năm, thậm chí còn thêm cả diễu hành để quảng bá một hình ảnh Nam Bộ trù phú, cây trái đa dạng.
- Gia đình quây quần ăn uống bên nhau để đuổi sâu bọ. Các món thường dùng là: bánh tro hay bánh gio, người Hoa dùng bánh bá trạng, cơm rượu nấu và ủ bằng nếp lên men, thịt vịt và tiết canh vịt, trái cây đặc trưng vùng miền.
- Tắm lá mùi để tẩy trần
- Mua bó lá có xương rồng hoặc chỉ mua nhành xương rồng treo trước nhà để đuổi tà ma.
Món ăn đặc trưng chỉ có trong tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5
- Bánh gio hay bánh tro: làm bằng bột gạo và nước hỗn hợp bao gồm nước đốt lá thảo mộc – dược liệu và hòa với nước vôi. Bên trong có nhân đậu xanh hoặc chỉ có vỏ bột gạo.
- Cơm rượu miền Nam và miền Bắc: cơm nếp lên men rượu, độ cồn rất nhẹ, để lạnh ăn như món tráng miệng. Miền Nam cơm rượu còn ăn với xôi. Nếp nguyên liệu có nếp dẻo trắng và nếp than.
- Bánh trôi: Bánh làm bằng bột gạo bọc đường phèn bên trong.
- Tiết canh vịt: phổ biến chủ yếu ở miền Bắc.
- Thịt vịt: thịt vịt luộc, món phổ biến tại miền Nam và miền Trung.
- Trái vải: Loại trái đặc trưng của Việt Nam chỉ có ở miền Bắc. Thời điểm trước tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5 là lúc trái cây nào được chuyển vào Nam rất nhiều.
- Sầu riêng: cực ngọt và cực nóng, phù hợp với quan niệm giết sâu bọ. Đây là loại trái đặc thù của châu thổ Cửu Long. Sầu riêng có bề ngoài gai góc nhưng thường sầu riêng rụng trái về đêm. Mùi của nó không phải ai cũng chịu được.
Hy vọng qua bài viết Tìm hiểu Tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5 là ngày gì đã có thể giúp bạn hiểu về ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5. Cám ơn các bạn đã dành thời gian để theo dõi bài viết này. Hẹn gặp lại các bạn ở một bài viết khác nhé.