Asen hay thạch tín là chất gì?
Asen hay còn đọc là A sen là phiên âm của chữ Arsenic. Tiếng Việt thường gọi là thạch tín. Đây là một chất rắn phi kim, nghĩa là không dẫn điện. Tất nhiên, nếu bạn từng đọc tiểu thuyết, xem phim kiếm hiệp, cổ trang Trung Quốc hay đọc ngôn tình, bạn sẽ gặp nó nhiều lắm. Về cơ bản nó là chất gây độc, nhưng độc thế nào sẽ xét sau.
Có thể bạn quan tâm: Phenol là gì – Social Network là gì – Bản đồ theo dõi đường đi của bão – Mạng xã hội nào phổ biến nhất
Thời phổ thông, bạn học hóa học có lẽ ít được nói đến chất này. Vì thực ra nó không mật thiết lắm với đời sống hàng ngày của bạn. Về công dụng thì chủ yếu sử dụng trong 2 lĩnh vực chuyên môn như:
- Đông y: thạch tín có vị cay, chua, tính nóng, rất độc,có tác dụng trừ đờm, chữa sốt rét, ăn hết những chỗ thịt thối nát, còn có tác dụng bổ máu, vàng da. Liều dùng 1mg đến 10mg. Dùng thoa ngoài không xét đến liều lượng. Thực tế cũng cần chú ý để tránh dùng nhiều quá để khỏi gây ngộ độc do thẩm thấu qua da.
- Công nghiệp: nó là một trong những chất dùng để chế biến thuốc trừ sâu. Tại một số vùng có tiêu chuẩn khắt khe như EU, việc loại bỏ thuốc trừ sâu có A sen hay thạch tín cũng mới năm 2013 (theo WHO).
Thạch tín asen độc hại ra sao theo WHO?
Theo một tài liệu trực tuyến bạn có thể tham khảo tại đây:
http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs372/en/
Trong tài liệu này có 2 thuật ngữ bạn cần lưu ý là:
- Organic arsenic: a sen hay thạch tín hữu cơ
- Inorganic arsenic: a sen hay thạch tín vô cơ
Asen vô cơ là loại độc nhất và a sen hữu cơ thì ít độc hơn. Ít hơn nghĩa là sao nhỉ?
Asen hữu cơ có rất nhiều trong hải sản như bài viết của WHO. Thế thì bạn có nên nghỉ ăn hải sản chăng? Không cần đâu bạn, nếu như thế người dân hải đảo chỉ ăn hải sản đã chết vì ung thư cả hay sao. Nó được thải ra khỏi cơ thể nhẹ nhàng và thoải mái. Dân hải đảo vẫn sống phây phây và còn khỏe hơn dân đất liền.
Và xui cho dân đất liền, asen vô cơ nhiễm vào nước rất độc. Và Trung Quốc là nước tạo ra asen nhiều nhất thế giới. Đó là lý do vui là tại sao các câu chuyện cung đình nước này có nhiều vụ “tặng” đối thủ chút thạch tín. Nếu mạnh thì bạn sẽ tử vong, còn nếu chưa đủ mạnh thì đau bụng chút và tồn dư trong cơ thể chờ ngày đủ gây độc. Lượng gây độc tùy cơ thể mỗi người.
Tài liệu này WHO nhấn mạnh nhiều vào Inorganic Asernic nên bạn đừng quá lo lắng với nước mắm chứa Asen. Vì hải sản có thì làm nước mắm sẽ có, không có thì bạn nên đặt câu hỏi là nó là nước gì chứ không phải mắm đâu.
Các cấp độ độc của Asen là gì?
Cơ bản sẽ có 2 cấp độ:
– Ngộ độc cấp tính: Bệnh nhân nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy liên tục, khát nước dữ dội, mạch đập yếu, mặt nhợt nhạt rồi thâm tím, bí tiểu và chết sau 24 giờ.
– Ngộ độc mãn tính: Triệu chứng bao gồm: mặt xám, tóc rụng, viêm dạ dày, viêm ruột, đau mắt, đau tai, đi đứng loạng choạng, xét nghiệm có thạch tín trong nước tiểu, người gầy còm, kiệt sức rồi tử vong trong vài tháng hoặc vài năm.
Ngoài ra, IARC (Viện nghiên cứu Ung thư Quốc tế) công nhận asen nguyên tố và các hợp chất của asen như là các chất gây ung thư nhóm 1. EU liệt kê triôxít asen, pentôxít asen và các muối asenat như là các chất gây ung thư loại 1.
Cấu trúc phân tử Tri ô xít Asen (Nguồn: wikipedia)
Tổ chức y tế thế giới (WHO) đưa ra khuyến nghị rằng giới hạn thạch tín trong nước không được vượt quá 10 ppb ~0,01 mg/lít.
(Nguồn: http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241548151_eng.pdf?ua=1).
Nhưng không phải quốc gia nào cũng đáp ứng được. Tiêu chuẩn thường thấp hơn WHO nhưng dù sao họ cũng hướng đến việc giảm lượng thạch tín tồn tại trong nước sinh hoạt.
Hy vọng qua bài viết Thạch tín hay Asen là gì và nó độc hại ra sao đã giúp các bạn giải đáp được thắc mắc. Hẹn gặp lại các bạn ở bài viết SMS Banking là gì nhé. Hãy theo dõi ngôi nhà kiến thức để luôn có thông tin mới mẻ.
